روز چهارشنبه، ۱۱/ ۱۰/ ۹۷ در دانشگاه ادیان و مذاهب، جلسهای با عنوان » الگوی مطلوب تقریب؛ از نظریه تا تطبیق» برگزار شد. در این جلسه حجةالاسلام والمسلمین دکتر محمدتقی سبحانی و حجةالاسلام والمسلمین دکتر حمیدرضا شریعتمداری سخن گفتند. چکیدهی سخن جناب دکتر سبحانی را میتوان اینگونه ارائه کرد:
۱- نخست باید نظریهی عام در تبیین وحدت اسلامی ارائه کرد. اصول حاکم بر نظریه وحدت اسلامی
۱. وحدت در منطق عقل و وحی، ارزش ذاتی ندارد؛ بدین معنا که وحدت با دیگران به خودی خود یک اصل ارزشمند و ارزشآفرین نیست. به بیان دیگر، وحدت در معنای مورد نظر ما، یک «مقوله بُرداری» است و بدون توجه به نقطه مبدأ و جهت، قابل تحقق نیست.
۲. وحدت یک «مقوله مشکک» نیز هست و متناسب با سه عنصر : اهداف، کنشگران و مخاطبان، سطوح مختلف و گونههای گوناگون می پذیرد.
۳. وحدت در میان جوامع انسانی، یک موضوع بسیار پیچیده و معلول مجموعهای از شرایط معرفتی، سیاسی و تاریخی است.
۴. از مهمترین ارزشهای ذاتی در حیات انسانی، «حقیقتجوئی» و «حقپوئی» است. وحدت نباید به معنای انصراف از حقجویی باشد.
۵. حمایت از حقیقت و مخالفت با اندیشه و عمل ناصواب، یک قاعده عقلی و فطری است و در واقع، امتداد و پیامد همان اصل حقگرائی است. «تولی و تبری»
۶.تقیه به معنای «تامین اهداف با کمترین هزینه» یکی از احکام عقلی و شرعی است که از همان آغاز در دستور کار اهل بیت(ع) و پیروان آنها قرار داشته است.
۷. حرمت خون، مال و عرض مسلمان از معارف مسلم اسلامی است که در آیات شریفه و روایات متواتر نزد شیعه و سنی بر آن تاکید شده و پایه اساسی همزیستی اسلامی است. اجرای عدالت مدنی و رعایت حق شهروندی برای آحاد مسلمانان، یکی از وجوه این اصل اساسی است.
۸. یکی از دستورات قرآن و توصیههای اکید نبی اکرم(ص) و اهل بیت مکرم(ع)، خوشرفتاری با مسلمانان و همدلی و همدردی با آنان در زندگی فردی و اجتماعی است.
۹.خِرَد و تجربه تاریخی بشر به ما میآموزد که انسان برای دستیابی به اغراض خویش نیازمند همکاری با همنوعان است و تا جائی که ارزشهای اساسی را خدشه دار نسازد، باید بر پایه مشترکات اخلاقی و فکری رفتار کرد.
۱۰. این واقعیت را باید پذیرفت که اختلاف در جامعه اسلامی همواره وجود داشته و خواهد داشت و علی رغم تلاش بایسته برای کم کردن اختلافات، باز هم نمیتوان به از بین بردن اختلافها امید داشت.
۲️- نظریه عمومی وحدت اسلامی.
نظریه عام تقریب را با مولفههای زیر می توان معرفی کرد:
۱.پیشبرد همزمان پروژه وحدت اسلامی در دو جبهه عملی و فکری ضروری است.
۲.جداساختن سه حوزه همکاری، همزیستی و همفکری در پروژه وحدت، ضروری است.
۳.حوزه «همکاریهای جهان اسلامی» از منطق مدیریت سیاسی تبعیت می کند.
۴.حوزه «همزیستی اجتماعی مسلمین» از اساس یک مقوله اجتماعی است و از منطق تعایش و تعامل میان گروههای اجتماعی و سیاسی پیروی می کند.
۵.حوزه «همفکری میان علمای مسلمین» به منظور بحث بر سر موارد اختلاف و یا موضوعات مورد ابتلاء است. این بخش که شایسته نام تقریب بین مذاهب است، جزء جدائیناپذیر پروژه وحدت اسلامی است.
