سخنی تلخ با چهرههای شناس و ناشناسی که در عصر شبکههای اجتماعی، حریم خصوصی را بیش از اندازه جدی گرفته اند.
هربار با انتشار عکس یا فیلمی از برخی چهرههای شناخته شده در شبکههای اجتماعی بحث حریم خصوصی تا چند روز گرم میشود و تا رسیدن مورد بعدی به فراموشی سپرده میشود. طبیعتا در بحث حریم خصوصی انتظار آن است که به شهروند – کاربران شبکهها سفارش کنیم مقید به اخلاق باشند و از سرک کشیدن به زندگی دیگران خودداری کنند. این انتظار به جایی است و نگارنده در حد توان خود انجام داده است؛ ولی واقعیت این است که فضای مجازی در حال تغییر بسیاری از چیزها، از جمله همین انتظارات معقول است. و به رغم این تذکرات، افراد فراوان با دلائل و انگیزههای گوناگونی وجود دارند که به این سفارشهای اخلاقی هیچ توجهی نمیکنند.
پس اجازه دهید این بار از طرف دیگر غش کنیم و به همه شهروندان، به ویژه چهرههای مشهور، سفارش کنیم که حریم خصوصی را خیلی جدی نگیرند و به جای این که بعدا بخواهند از مردم به خاطر نقض حریم خصوصی شان گلایه کنند، در هر کجای کره زمین که هستند بیش از پیش مواظب گفتار و کردار خود باشند و بدانند که در عصر سیطره شبکهها، با یک «احساسِ داشتنِ حریم خصوصی» ناگهان «هفتاد سال عبادت / یک شب به باد میره».
۳. با گسترش ابزارهای اطلاع رسانی به ویژه تلفنهای همراه، شما نه تنها در فضای مجازی که در فضای حقیقی هم دیگر چیزی به نام حریم شخصی و خصوصی ندارید. حتی در خصوصیترین جاهایی که فکرش را هم نمیکنید؛ مثل سفرهای خارج کشور، میهمانیهای دوستانه، و حتی در داخل منزل خودتان؛ چرا که «اینترنت اشیاء» یخچال و تخت خواب شما را هم به فضای مجازی متصل کرده و این یعنی در اختیار دیگران قرار داده است.
آنچه گفته شد درباره کارهایی است که واقعا انجام داده اید، ولی بگذارید واقعیت تلختری را هم بگوییم. امروزه نرم افزارهایی تولید شده که میتواند صدا وتصویر شما را به هر چیزی که دل تان بخواهد یا نخواهد اضافه کند. مثلا در یکی از جدیدترین این نرم افزارها، تنها با داشتن تصویری از چهره شما میتوانند آن را بر روی هر فیلمی مونتاژ کنند به گونهایکه نتوان تشخیص داد این فیلم واقعی است یا ساختگی.
پس چه باید کرد؟ پاسخ آزاردهنده و نه چندان خوشایند این است که بهتر است وقتی داخل خانه هستید یا در بیرون آن، در داخل کشور هستید یا در دورترین نقطه دنیا، بنا را بر این بگذارید که حریم خصوصی ندارید و همواره فرد یا افرادی هستند که در کمین شما هستند. پس احتیاط کنید که احتیاط شرط عقل است و موجب میشود که هزینههای مادی و معنوی و فردی و اجتماعی کمتری پرداخت نمایید. اگر عقل و شرع گفتهاندکه آدمی نباید خود را در معرض هلاکت قرار دهد (وَلَا تُلْقُوا بِأَیْدِیکُمْ إِلَى التَّهْلُکَةِ، بقره / ۱۹۵) قطعا امروزه یکی از مصادیقش همین جاست.