در چند روز گذشته فیلم کوتاهی در شبکههای اجتماعی منتشر شد که نه تنها برای علاقه مندان به محیط زیست که برای هر انسان با وجدانی آزاردهنده بود. در این ویدیو چند نفر از هم وطنان مان توله خرس مجروحی را که از ارتفاعات پرتاب شده با سنگ مورد حمله قرار داده اند، به گونهایکه این حیوان ساعاتی پس از نجات از دست حمله کنندگان، تلف شده است. مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در مراسم تقدیر از یک بانوی علاقه مند به محیط زیست که به حمله کنندگان اعتراض و ظاهرا فیلم را منتشر کرده، گفته است این کار بسیار اثرگذار بود و موجب حساسیت مردم و مسوولان نسبت به این موضوع شد (سایت باشگاه خبرنگاران جوان، ۲۹ خرداد ۱۳۹۸).
۱. در این که اذیت و آزار حیوانات و آسیب رساندن بیدلیل به آنها کاری غیراخلاقی است تردیدی وجود ندارد. این موضوع هم مورد تایید وجدان اخلاقی انسان است هم موردتاکید دین. امام علی (ع) در خطبه ۱۶۷ نهج البلاغه میفرماید آدمی نه تنها نسبت به رفتار خود با بندگان خدا، که در مورد چگونگی برخورد با حیوانات هم مسوول است. در منابع دینی ما درباره رفتار درست با حیوانات بسیار سفارش شده تا جایی که حتی از فحاشی به آنها هم نهی شده است (برای اطلاع بیشتر بنگرید به کتاب «حقوق حیوانات در اسلام»، نوشته ابوالقاسم مقیمی حاجی، انتشارات نورالسجاد). بنابراین، احساس مسوولیت شهروندان در ممانعت از آزار حیوانات و اطلاع رسانی درباره آن، کاری ارزشمند و اخلاقی است، و همان گونه که مشاهده کرده ایم، به مرور زمان موجب فرهنگ سازی در این زمینه میشود.
۲. انتشار تاثیرگذار ویدیوی این حادثه در شبکههای اجتماعی برای چندمین بار نشان داد که این شبکهها تا چه اندازه میتوانند در خدمت آسیب شناسی و اصلاح رفتارهای فردی و اجتماعی ما، کمک به رشد و تربیت اخلاقی و افزایش آگاهی جامعه و پیش گیری از رذائل اخلاقی باشند (همان چیزی که در ادبیات اخلاقی اسلام باعنوان «امر به معروف و نهی از منکر» معرفی شده است). همچنین تاییدی بود براین که کاربران این شبکهها به عنوان «شهروند – خبرنگاران» حاضر در هر صحنه، چگونه میتوانند با کمترین امکانات، بدون تحمیل هزینه بر بیت المال، و در سریعترین زمان ممکن، به یاری مدیران و مسوولان جامعه بشتابند و آنان را در ایفای وظایف شان یاری نمایند. مشابه این کار را بارها هنگام حوادثی چون سیل و زلزله هم مشاهده کرده ایم.
۳. در دنیای امروز شبکههای اجتماعی به عنوان یک بازیگر موثر و غیرقابل حذف در حال ایفای نقشهای مختلف هستند، و به موازات گسترش کمی و کیفی شان، طبیعتا کارکردهای مفید آنها نیز افزایش مییابد. بنابراین، بر مدیران جامعه است که با افزایش امکان دسترسی شهروندان به این شبکه ها، و جلب اعتماد، افزایش سواد رسانهایو تقویت مسوولیت اخلاقی کاربران، از مواهب بیسابقه فضای مجازی برای حکمرانی مطلوب و خدمت به مردم استفاده کنند.
