مقدمه

چگونه می‌توان به متونی که ادعا می شود بیش از هزار سال قبل صادر شده‌اند اعتماد کرد؟

می‌بینیم در باره‌ی حوادثی که در زمان خود ما اتفاق می افتند به راحتی تحریف صورت می پذیرد؛

چطور باور کنیم حدیثی که ادعا می شود، واقعا از امام معصوم صادر شده؟

پرسشی است که برایم ارسال شده و می خواهم در حد توانم (البته در فواصل زمانی و به تدریج) به آن پاسخ دهم.

اگر بتوانم و وقت و توفیق یاری کند.

دوری زمانی یک واقعه یکی از عناصری است که در اطمینان و عدم اطمینان به صدور آن مؤثرند.

اما عناصر دیگری نیز در کارند:

  1. اهمیت حادثه

اهمیت حادثه موجب می شود تا اهتمام به نقل آن افزایش یابد؛

در زمان وقوع انقلاب مشروطه شاید صدها حادثه ی دیگر نیز رخ داده باشد؛

ولی اکنون بسیاری از آن حوادث به دست فراموشی سپرده شده اند؛

اما اصل این واقعه از مسلمات تاریخی است؛

چرا؟

چون حادثه برای همه اهمیت داشته و اهتمام به نقلش زیاد بوده است.

امروزه کسی که در اصل وجود پیامبری به نام ابراهیم ع در هزاران سال قبل شک کند مستقیم الفکر به شمار نمی آید؛

زیرا در یکی از متواترات تاریخی شبهه می کند؛

نمی‌گویم جلوی شکش را بگیریم؛

می‌گویم دستگاه ادراک او به هر دلیل دچار اختلال شده؛

زیرا در واقعه ای تردید می کند که در قرون متمادی توسط بی شماری از اشخاص دست به دست و سینه به سینه نقل شده و به ما رسیده است؛

هر چه اهمیت یک واقعه افزایش یابد انگیزه بر ثبت و نقل آن نیز افزونی می یابد.

دیدگاه‌ها

  1. مسیح

    سلام
    با تشکر از مطالب آموزنده ی شما.
    چند نکته:
    – اساسا معیار تواتر نزد شما چیست؟
    – از نظر شما، تواتر با واقعیت چه نسبتی دارد؟
    – قتل عیسی بن مریم ع (و نه عروج او) طی قرون و اعصار در جوامع مسیحی از متواترات تاریخی تلقی شده است و همچنان می شود. به نظر شما، آیا رواست که مسیحیان، ما را بخاطر «مردود دانستن» تواتر تاریخی ایشان (و نه «شک» در آن) مستقیم الفکر ندانند؟
    – اگر روا نیست، که نیست، چرا ما خود را مجاز بدانیم که شک کنندگان در اصل وجود پیامبری به نام ابراهیم ع (که نزد همه ی جوامع، متواتر تلقّی نمی شود) را دچار اختلال دستگاه ادراک معرّفی کنیم؟
    با تشکر
    مسیح موسوی

پاسخ دهید