✅ در همه‌ی ادیان، بویژه ادیان تأسيسي، یکی از مسئولیت‌های دین‌یاران پاس‌داری از اصالت دین است. به این معنا که اجازه ندهند خلاقیّت‌های فرهنگیِ کنش‌گران بر دین(محتوای متون مقدس) بیافزاید و یا از آن بکاهد. دین‌یاران(کاهنان و یا روحانیان) معتقدند اگر آنان از این رسالت غفلت کنند، ممکن است باورداشت‌ها، اخلاق و یا مناسک مذهبی گرفتار رویّه‌های فرهنگی شده و کم و زیاد گردند. آنان سال‌ها درس می‌خوانند تا اجازه ندهند آن‌چه بدعت می‌خوانند، پیرایه‌ی دین شده و اصالت آن را مخدوش نماید. در سنت اسلامی پیامبر اکرم(صلّ‌الله علیه و آله) این مسئولیت خطیر را این‌گونه بیان داشته‌اند: » إِذَا ظَهَرَتِ الْبِدَعُ فِي أُمَّتِي فَلْيُظْهِرِ الْعَالِمُ عِلْمَهُ ، فَمَنْ لَمْ يَفْعَلْ فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ » یعنی: اگر در امّت من بدعتی ظهور کند، پس لازم است که عالِم عِلم خویش را آشکار نماید و اگر چنین نکند، پس لعنت خدا بر او باد.»
✅ با این حال، تقریباً هیچ دینی از آسیب بدعت در امان نمانده و از فرهنگ خود رنگ گرفته است. بررسی تاریخی ادیان نشان می‌دهد که چه بسیارند باورداشت‌ها، خلقیّات، و نیز مناسک نوزاده‌ای که به مرور زمان به دین افزوده شده و یا احیاناً آموزه‌های فراموش‌شده‌ای که از آن کم شده‌اند.
✅ این تازه نوع نمایان بدعت است، نوعی دیگر از بدعت که کم‌تر مورد توجّه است، بدعت در کیفیّت و اعتبار آموزه‌ها، خلقیّات، و مناسک است. به این معنا که ضریب اهمیّت آنان جابجا شود؛ یعنی ممکن است یک عمل مستحب در یک سنّت دینی به هر دلیلی از واجبات مورد تأکید آن دین در نظر مردم مهم‌تر جلوه کند. برای مثال، ممکن است در یک جامعه‌ی مسلمان، استعمال انگشتر عقیق، زیارت، نذری، و اموری از این دست، از ترک غیبت و تهمت و ربا و رشوه مهم‌تر جلوه کنند؛ در حالی‌که ضریب اهمیّت این امور در نصوص دینی مسلمانان بسیار بیشتر از آن امور پیشین است.
✅ اگر به دین‌داری خیابان سری بزنیم و قدری در اخلاق دینی جامعه‌ی خود دقیق شویم خواهیم دید که عالمان دینی چقدر کارهای انجام نداده دارند. کارهایی که بی‌شک از خیلی اولویّت‌هایی که امروز برای خود تعریف کرده و به آن مشغول شده‌اند، مهم‌تر و حیاتی‌تراند. راهی که دین‌داری خیابان می‌رود در نهایت به کنار نهادن دین‌یاران خواهد انجامید.
