چندی پیش باخبر شدم که مجموعه‌ی سه جلدی «تراژدی جهان اسلام؛ عزاداری شیعیان ایران به روایت سفرنامه‌نویسان، مستشرقان و ایران‌شناسان از صفویه تا جمهوری اسلامی» نوشته‌ی آقای محسن‌حسام مظاهری توسط نشر آرما منتشر شده است. در تکاپو برای یافتنش بودم که به لطف انتشارات یادشده این اثر به همراه دو کتاب دیگر از مجموعه کتاب‌های سرو، به دستم رسید. از مهربانی ایشان سپاسگزارم.
مجموعه‌مقالات «پیاده‌روی اربعین، تأملات جامعه‌شناختی» که به کوشش دوست اندیش‌مند، پرمطالعه، و فروتن‌م محسن‌حسام مظاهری تهیّه شده است، در میان کتاب‌هایی بود که دریافت کردم. این کتاب به یکی از مهم‌ترین آئین‌های شیعی در روزگار ما پرداخته است. گردهم‌آیی بزرگ اربعین یک رخداد کم‌مانند در تاریخ بشر است که شیعه را مشاهده‌پذیرتر از پیش ساخته است. شتاب چشم‌گیر این آئین در تبدیل شدن به مهم‌ترین سوگواری شیعیان، پژوهش‌گران اجتماعی را غافل‌گیر کرده است. با این حال، کتاب یادشده کوششی است برای مطالعه‌ی علمی و تجربی این رخداد بزرگ. نویسندگان مقاله‌های این کتاب، که به نسل جامعه‌شناسان جوان ایرانی تعلق دارند و بر مطالعه‌ی دین و تشیّع متمرکز هستند، کوشیده‌اند بر علایق مذهبی خود ظفر یافته و با رویکردی جامعه‌شناختی به تحلیل پیاده‌روی اربعین بپردازند.
ادبیات نظری جامعه‌شناسی دین و تشیّع در ایران بسیار نحیف است و مطالعه‌هایی از این دست درشمار نخستین تحقیق‌ها هستتد و همین واقعیّت آن‌ها را ارزش‌مندتر می‌کند. مطالعه‌ی این کتاب را به علاقه‌مندان علوم اجتماعی و تاریخ تشیّع توصیه می‌کنم.
