- پرسش:
فرض کنید می خواهید دو کلمه را از دیگری نقل نمائید؛
چقدر احتمال دارد در نقل شما خطا راه یابد؟
حال اگر سه کلمه باشد آیا احتمال اشتباه در حکایت افزایش نمی یابد؟
اگر ده کلمه شود چه؟
و اگر یک سخنرانی طولانی باشد چه؟
آیا در صورتی که فاصله ی زمانی بین ایراد سخنرانی و نقل آن زیاد شود احتمال اشتباه در نقل افزایش نمی یابد؟
با این وجود چگونه می توان احتمال قوی خطا در نقل راویان حدیث را نادیده گرفت و به این تعداد زیاد از احادیث اعتماد نمود و بر اساس آن ها فتاوائی داد که گاه با خون آدمیان سر و کار دارند؟
- پاسخ:
۱⃣. اگر بنا بر این باشد که شما ملزم به حکایت عین الفاظی که شنیده اید نباشید و تنها الزام به نقل مفاد آن ها داشته باشید آیا احتمال خطا کاهش نمی یابد؟
در زمینه ی جواز نقل به معنا روایات فراوانی از امامان معصوم علیهم السلام به ما رسیده که نگارنده به عنوان نمونه تنها یک روایت کوتاه را می آورد:
امام صادق ع:
«إذا أصبت الحديث فأعرب عنه بما شئت». (الاصول الستة عشر، ص ۱۰۹، کتاب حسین بن عثمان).
ترجمه:
«هر گاه به معنای حدیث رسیدی آن معنا را با هر لفظی که می خواهی حکایت نما».
برای نقل حدیث، کافی است راوی معنا را درست در یابد و سپس به مخاطب منتقل نماید؛
و لو با عین الفاظی که شنیده نباشد.