«کتابسازی» به جای «کتابنویسی»؛ «مقالهسازی» به جای «مقالهنویسی» وضعیت دلخراشی است که به الگوی فراگیری در تولید علم کشور ما تبدیل شده است. رویّهای که بر اساس آن علم تولید نمیشود؛ بلکه «کاسه به کاسه» میشود.
کاسه به کاسه شدن علم یعنی این که یک محتوا با عنوانهای مختلف ارائه شود. بدینترتیب کاسهها نو میشوند، ولی محتوا همان شراب کهنهایست که بود؛ با همان طعم، با همان خاصیّت. اگر باور ندارید کافی است که در اینترنت، به دنبال یک موضوع بگردید. مقالاتی که به دست میآوردید را با هم مقایسه کنید، حالا میبینید که فقط عنوانها فرق دارند، محتوا تا اندازهی زیادی یکی است.
کتابسازی رفتهرفته به «علمسازی» و «رشتهسازی» و «سرفصلسازی» نیز تبدیل شده است. یک محتوا در رشتههایی با عنوانهای مختلف ارائه میشود بدون آنکه تغییری بکند. برای نمونه، دقیقاً یک محتوای با عنوانهایی چون «الاهیات اجتماعی»، «جامعهشناسی دین»، «جامعهشناسی دینی»، «دین و جامعه»، «قرآن و جامعه»، و … ارائه میشود. همینطور است احوال بسیاری رشتههایی که این سالها تند تند تصویب میشوند.
در حالی که علم کاسه به کاسه میشود، فریاد مسئولان بلند هم است که آمار مطالعه پائین است و مردم کتاب نمیخوانند؛ ولی کمتر کسی توجه دارد که وقتی مقالات و کتابهای ما با دستکاری نوشته میشوند و از هر نوع نوآوری و سخن تازه تهی باشند، انگیزهای برای مطالعه باقی نمیماند.