ویندو شاپر window shopper به کسانی می گویند که کارشان پرسه زنی در بازار، تماشای ویترین مغازه ها و پرسیدن قیمت ها است بدون این که واقعا قصد خرید داشته باشند؛ آن هم نه به خاطر بی پولی بلکه بیشتر برای مشغولیت، سرگرمی و وقت گذرانی. با شکل گیری فجازی، و به ویژه گسترش شبکه های اجتماعی، ویندو شاپینگ مجازي (Online Window Shopping) هم به یک معضل اخلاقی تبدیل شده است. آنچه مسئله «وب / ول گردی»هاي بي حاصل را در اين فضا تشدید می کند، نامحسوس بودن نشانه ها و فراگیر بودن آن است. چرا که فقط یک گوشی تلفن می خواهد و مقداری شارژ اینترنت. همین هم موجب می شود که افراد متوجه ابتلای خود به اين مسئله نشوند و در نتیجه برای درمان آن هم اقدامی نكنند.
ويندو شاپرهاي فجازي کسانی هستند که:
۱. ساعت ها به اينترنت وصل اند، از اين سايت به آن سايت، از اين صفحه به آن صفحه و از اين كانال به آن كانال و گروه سر مي زنند، بدون این که بدانند دنبال چه هستند.
۲. مشاهده هیچ مطلبی را از دست نمی دهند. معتقدند هرچيز به يك بار خواندن يا ديدنش مي ارزد.
۳. بر روی لینک هر مطلب یا آدرس هر سایت و شبکه ای کلیک می کنند تا ببینند داخلش چه خبر است.
۴. اسامي و تصاوير اعضاي گروه ها و پروفایل ها مثل یک کارآگاه بررسی و درباره هر کدام کلی داستان پردازی می کنند.
۵. سياهي لشكر گرم كردن معركه بگو مگوهاي شبكه هاي اجتماعي هستند، حتي اگر نه سر پياز باشند نه ته پياز.
۶. دكمه «join» مورد علاقه آنها است. خیلی سریع عضو گروه ها و کانال های مختلف مي شوند.
۷. هرلحظه احساس مي كنند بايد به اينترنت سري بزنند؛ شايد كسي مطلب جديدي گذاشته يا خبر تازه اي را منتشر كرده يا اتفاق تازه اي افتاده كه بايد از آن مطلع شوند.
۸. تا وقتي كه شارژ اينترنت يا حال و حوصله شان تمام نشده، يا سروصداي خانواده بلند نشده، يا سر و كله رئيس پيدا نشده انگيزه قوي براي وب گردي دارند.
ویندو شاپینگ به مثابه معضلي اخلاقی
ويندو شاپينگ فجازي يك معضل اخلاقي است؛ چرا كه آسيب هايي چون اتلاف وقت، از بين رفتن هزينه، بازماندن از كارهاي مفيد و مسووليت هاي فردي و اجتماعي، انباشتن ذهن از مطالب غير مفيد يا مفيد ولي غيرضروري، و اعتياد مجازي را به دنبال دارد.
امام علی (ع) مي فرمايد: مردم سه گروهند: دانشمند خداشناس، دانش جوي در راه رستگاري و فرومايگاني بي اراده و سرگردان كه هر دعوتي را اجابت مي كنند و به هر طرف كه باد بيايد به همان طرف مي روند، از نور دانش روشنايي نمي گيرند و به پايگاه محكمي پناه نمي برند.( نهج البلاغه، كلمه قصار ۱۴۷). با بهره گيري از اين سخن، مي توان كاربران فضاي مجازي را به سه دسته تقسيم كرد:
۱. كساني كه به توليد محتواي مفيد در اين فضا مي پردازند و از آن به عنوان ابزاري براي دانش افزايي ديگران استفاده مي كنند.
۲. كساني كه هدف شان استفاده از اين فضا براي افزايش معلومات خود در هر زمينه اي است كه موجب رشد اخلاقي و معرفتي، و ايفاي هر چه بهتر وظايف فردي و اجتماعي، و خدمت هر چه بيشتر به ديگران مي شود.
۳.كساني كه بي هدف در اين فضا مي چرخند؛ و نه خيري به ديگران مي رسانند و نه خود سود و ثمري مي برند. اينان را ميتوان ويندو شاپرهاي فجازي دانست.
چه بايد كرد؟
۱. سواد رسانه اي خود را افزايش دهيم. درباره چگونگي حضور صحيح در فضاي مجازي به افراد مطلع يا كتاب هاي مناسب رجوع كنيم.
۲. حضور خود در فضاي مجازي را مديريت و هدف مند كنيم. پيش از استفاده از #اينترنت، از خود بپرسيم چرا بايد وارد اين فضا شوم؟ به چه سايت ها يا كانال هايي بايد سر بزنم؟ تا چه ساعتي؟
۳. پيش از خواندن يك مطلب، ديدن يك فيلم، عضويت در يك گروه، يا اظهار نظر درباره يك موضوع از خود بپرسيم: آيا اين مطلب به من ربط دارد؟ فايده اش براي من چيست؟ آيا بي اطلاعي از آن به من ضرر مي زند؟
– با توجه به نامشخص بودن علائم، بايد گفت ویندو شاپرها از آنچه فکر می کنید به شما نزدیک ترند؛ شاید کافی باشد نگاهی در آینه بیاندازید.
محمد
با سلام و تشکر از مطالب مفیدتان، خیلی جالب و تاثیر گذار بود، متاسفانه اکثرا گرفتاریم.