پاسخ: زنجیره‌ای از عوامل در رشد یک طلبه مؤثرند که به گمان بنده سه تا از آن‌ها عبارتند از :
۱- عزم جدی بر ترک گناه، به خصوص گناهان زبان.
۲- التزام به نماز شب در حد امکان؛
از برخی اساتیدم شنیدم که مرحوم نائینی فرموده‌اند:
«بنده نمی گویم خواندن نماز شب علت تامه ی اجتهاد است، اما قطعا در به دست آمدن اجتهاد اثر دارد».
۳- مداومت بر تدریس از سال‌های اول طلبگی؛
تجربه ی شخصی، به من چنین آموخته که هیچ چیزی جای درس دادن را نمی‌گیرد؛
آن چه در تدریس برای شما حاصل می شود هرگز با تحصیل به دست نمی‌آید؛
وقتی به قم مشرف شدم هر روز صبح زود طلبه های زیادی را می دیدم که در گوشه گوشه‌ی حرم مطهر برای چند نفر درس می گفتند؛ بسیاری از آنان امروز از اساتید بزرگ حوزه هستند.
