امام صادق علیه السلام در یک سخنرانی ویژه که مرحوم کلینی در باب «مولد النبی صلی الله علیه و آله و وفاته» از ابواب التاریخ کتاب گرانبهای الکافی (ج ۱، صص ۴۴۴ ـ ۴۴۵ چاپ مرحوم علیاکبر غفاری؛ ج ۲، صص ۴۴۹ ـ ۴۵۲ چاپ دار الحدیث) آن را آورده است، ویژگیهایی را برای پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله برشمرده است. بخشی برگزیده از این سخن چنین است:
… مُهَذَّبٌ لَايُدَانى، هَاشِمِيٌّ لَا يُوَازى، أَبْطَحِيٌّ لَايُسَامى، شِيمَتُهُ الْحَيَاءُ، و طَبِيعَتُهُ السَّخَاءُ، … اصْطَفَاهُ اللَّهُ و ارْتَضَاهُ و اجْتَبَاهُ، و آتَاهُ مِنَ الْعِلْمِ مَفَاتِيحَهُ، و مِنَ الْحُكْمِ يَنَابِيعَهُ، ابْتَعَثَهُ رَحْمَةً لِلْعِبَادِ، و رَبِيعاً لِلْبِلَادِ … فَبَلَّغَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ مَا أُرْسِلَ بِهِ، و صَدَعَ بِمَا أُمِرَ، و أَدّى مَا حُمِّلَ مِنْ أَثْقَالِ النُّبُوَّةِ، و صَبَرَ لِرَبِّهِ، و جَاهَدَ فِي سَبِيلِهِ، و نَصَحَ لِأُمَّتِهِ، وَ دَعَاهُمْ إِلَى النَّجَاةِ، و حَثَّهُمْ عَلَى الذِّكْرِ، و دَلَّهُمْ عَلى سَبِيلِ الْهُدى، بِمَنَاهِجَ و دَوَاعٍ أَسَّسَ لِلْعِبَادِ أَسَاسَهَا، و مَنَارٍ رَفَعَ لَهُمْ أَعْلَامَهَا، كَيْلَا يَضِلُّوا مِنْ بَعْدِهِ، و كَانَ بِهِمْ رَؤُوفاً رَحِيماً.
… وارستهای بود که کسی به پایش نمیرسید، در بین بنیهاشم مانند نداشت، در بین ساکنان سرزمین بطحاء هیچ کس به بلندپایگی او نبود، خوی او حیاء بود و سرشتش دهش … خدایش برانگیخت و پسندید و برگزید و از دانش کلیدهایش و از حکمت سرچشمههایش را بدو سپرد، او را به پیامبری رساند تا مایه رحمت همه بندگان باشد و بهار همه سرزمینها … پس فرستاده خدا ـ که درود خدا بر او و دودمانش باد ـ آن چه را که برای آن برانگیخته شده بود به مردمان رساند، و آن چه را بدان فرمان یافته بود آشکارا بر زبان راند، و آن چه از سنگینی پیامبری بر دوش داشت به نیکی به جای آورد، و برای پروردگار خویش شکیبایی ورزید و در راهش به سختی کوشید، و خیرخواه امت خویش بود و آنان را به رهایی فراخواند و به آنان انگیزه به یاد خدا بودن داد و به راه درست راهنماییشان کرد، و این همه را با شیوهها و انگیزشهایی که پایه آن را برای بندگان نهاد و گلدستههای نوری که نشانههای آن را برایشان برافراشت به انجام رساند، چنین کرد تا پس از او راه خود را گم نکنند، و او سخت مهربان و دلسوز مردم بود.
ما راهگمکردگان همچنان نیازمند شناخت پیامبریم، آن گونه که ششمین اماممان او را شناساند.
