🔺 ۱. همیشه ایام برگزاری امتحانات که فرا می‌رسد نوعی دلمشغولی و دغدغه هم برای اساتید هم برای شاگردان پیش می آید. شاگردان بیشتر نگران آن هستند که آیا می توانند از پس پاسخ دادن به سوال های امتحان برآیند یا نه. برای رفع این دغدغه نیز سعی می کنند با مراجعه به جزوه های خود یا همکلاسی‌هایشان – اگر خوش شانس! باشند و استاد کتاب معرفی نکرده باشد – آنچه در طول ترم گفته شده را حفظ کنند و از آزمون سربلند بیرون بیایند. در واقع بسیاری از دانشجویان پس دادن آنچه سر کلاس فراگرفته‌اند را مهم‌ترین هدف امتحان و راه نجات را نیز در حفظ کردن گفته های استاد می دانند. از این منظر، امتحان در واقع عبارت است از رقابت بر سر این که چه کسی بهتر مطالب گفته شده را حفظ کرده و توانسته دست کم تا سر جلسه امتحان آنها را در حافظه خود نگه دارد و به روی کاغذ منتقل کند.

🔺۲. برخلاف تصور برخی از دانشجویان، امتحانات برای اغلب استادان هم خالی از دشواری و دغدغه نیست. این امر هم در هنگام طرح سوال هم به خصوص در هنگام تصحیح برگه های امتحانی ظهور و بروز بیشتری دارد. به نظر می رسد گاهی ناراحتی اساتید هنگام مواجهه با نمره پایین برخی دانشجویان از ناراحتی خود دانشجو هم بیشتر باشد. بخصوص که توجه داشته باشیم نمره دادن نوعی قضاوت کردن است و قضاوت هم یکی از دشوارترین کارهای دنیا است. البته اگر سوال‌ها چهار گزینه‌ای (به قول معروف تستی) باشد کار تصحیح هم سریعتر هم با وجدان راحت تری انجام می شود؛ چرا که مشخص کردن صحیح یا عدم صحیح بودن پاسخ دانشجو کار آسانی است، ولی امان از وقتی که سوال‌ها تشریحی است و دانشجو هم به نکاتی اشاره کرده است هم پاسخ جامع و کامل را نداده است. در این موارد قضاوت کار بسیاری دشواری می شود که فقط خدا باید به یاری استاد بشتابد تا مبادا حقی ضایع شود.

🔺۳. اگر هدف – یا یکی از اهداف – تحصیلات عالیه را آموزش و تقویت قوه درک و فهم دانشجو و یاد دادن چگونه فکر کردن به او بدانیم، شیوه سنجش حفظیات از نشان دادن این امر عاجز است. برای همین است که برخی از دانشجویان ما هنگامی که با موضوعات و مباحثی که حتی به رشته درسی شان مربوط می شود مواجه می شوند از تجزیه و تحلیل منطقی آن مسائل و یافتن راه حل های معقول و منطقی عاجز هستند. در واقع دانسته‌ها و حفظیات آنان کمک چندانی به ایشان نمی کند. و همین امر است که گاه مورد تعجب پدر و مادر و دیگر افراد می شود و از آنها می پرسند: «پس در دانشگاه به شما چی یاد داده‌اند؟»

🔺۴. برای بهبود وضعیت حاضر هم اساتید هم دانشجویان می توانند نقش موثر داشته باشند. استادان می توانند تدریس خود را به گونه ای طراحی کنند که ناظر به تلاش و تکاپوی فکری دانشجو – و نه صرف حفظ کردن مطالب – باشد. سوال های امتحانی را نیز می توان به گونه ای طرح کرد که نشان دهنده تکاپوگری ذهنی دانشجو و توان علمی او باشد. روشن است که موفقیت دانشجو در پاسخ به این گونه سوال‌ها نشان دهنده فراگیری مطالب مطرح شده در کلاس نیز هست. البته طرف دیگر ماجرا هم دانشجویان هستند که می توانند با همکاری و همراهی اساتید و تلاش و جدیت بیشتر در تحصیل، اکتفا نکردن به مباحث مطرح شده در کلاس و انجام مطالعات بیشتر، همچنین انجام تمرین و مباحثه بیرون از کلاس، علاوه بر استفاده بهینه از وقت و هزینه خود، به رشد و تعالی هر چه بیشتر جامعه نیز کمک نمایند.

پاسخ دهید