انگشتی را که کلیک می کند گاز نگیریم

فضای مجازی دنیایی بسیار جدید، پیچیده و عجیب و غریب را برای ما درست کرده است. آدمیزادی که روزی برای قدرت نمایی به سرمایه بانكی یا زور بازویش دل خوش بود و عضلات پیچیده اش را به رخ دیگران می‌کشید حالا فقط نیازمند آن است که با انگشت خود ضربه ای ساده و آرام بر روی صفحه گوشی خود بزند؛ مطلبی را تولید کند، فایلی را برای دیگران ارسال نماید، ویدیویی را ببیند، تصویری را مشاهده کند، و خلاصه جهانی را با سرانگشت خود بچرخاند.

همه داستان زندگی امروز ما در همین ضربه های آرام و بی سر و صدایی است که چون به آن عادت کرده‌ایم از اهمیت و از پیامدهایش غافل شده‌ایم. چونان کسی که انگشت خود بر دکمه شلیک می‌گذارد بی آن‌که بیاندیشد ظالمی را مجازات می‌کند یا بی‌گناهی را به خاک سیاه می‌نشاند. از این رو فشردن دکمه‌های صفحه کلید یا کلیک کردن بر روی لینک‌های فضای مجازی، یکی از موضوعاتی است که بایستی از منظر اخلاقی مورد بررسی قرار گیرد تا ساکنان این فضا قبل از فشردن هر کلید، ابتدا بیاندیشند که با این کار آیا فضیلتی را بار می‌نشانند یا رذیلتی را مرتکب می‌شوند.

قرآن کریم در سوره فرقان آیه ۲۷ می‌فرماید در روز قیامت انسان ظالم از روی حسرت و تاسف دست خود را به دندان می‌گزد (یوْمَ یعَضُّ الظَّالِمُ عَلَى یدَیهِ). ما كلیک‌كنندگان امروز هم می‌توانیم تاسف‌خورندگان فردا باشیم؛ چرا كه هر ضربه انگشت‌مان در فضای مجازی می‌تواند زمینه‌ساز ظلم باشد؛ ظلم به خودمان، به دیگران، به خداوند، و به محیط زیست.

ظلم كردن در فضای مجازی شاخ و دم ندارد. در این فضا كلیک‌هایی موجب ظلم می‌شود كه:
۱. مطالب بی فایده یا کم فایده را برای دیگران ارسال می‌كند؛
۲. انسان های نالایق را به شهرت می‌رساند؛
۳. افراد و قومیت ها را مسخره می‌كند؛
۴. به تبعیض های جنسیتی دامن می‌زند؛
۵. وقت و سرمایه خود و دیگران را به باد می‌دهد؛
۶. انسان را از انجام وظایف شغلی یا خانوادگی اش دور می‌كند؛
۷. خبرهای غیر معتبر و شایعات را منتشر می‌كند؛
۸. شوخی‌های جنسی و مطالب ركیك را در معرض دید دیگران قرار می‌دهد؛
۹. با آبرو و حیثیبت دیگران بازی می‌كند؛
۱۰. به حریم خصوصی دیگران دست درازی می‌كند.

قدیسان اخلاقی در فجازی چه می‌كنند؟
پیش از آن که در قیامت بخواهیم دست تاسف به دندان بگزیم، بهتر است در همین دنیا قبل از كلیك بر روی یك مطلب، كمی به پیامدهای آن فكر كنیم و دستمان را گاز بگیریم تا هشیار شود و مراقب باشد مبادا حق الناس یا حق اللهی را وبال گردن مان كند. در ادامه آیه ای كه به آن اشاره شد آمده است كه در قیامت انسان ظالم با خود می‌گوید: ای کاش حركت در مسیر رسولان الاهی را در پیش گرفته بودم (و یقُولُ یا لَیتَنِی اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِیلًا). با خود بیاندیشیم اگر قدیسان اخلاقی امروزه عضو فضای مجازی بودند در این فضا چگونه عمل می‌كردند. سعی كنیم آن‌گونه باشیم.